Afetler doğal olaylardır ve insanlar üzerinde ciddi etkilere sahiptir. Deprem, sel, toprak kayması, yangın, kaya düşmesi ve çığ gibi olaylar, insanların yaşadığı yerlerde ciddi hasarlara neden olabilir. Bu nedenle, afet bölgeleri ilan edilir ve bu bölgelerde yaşayan insanlara yardım edilir. Bu makalede, afet bölgesi nedir ve faydaları nelerdir sorularına cevap vereceğiz.
Afet Bölgesi Nedir?
Afet bölgesi, deprem, sel, yangın, kaya düşmesi ve toprak kayması gibi doğal afetlerin görüldüğü ve her an afet olayları yaşanabilecek yerlere verilen addır. Afet bölgesi ilan edilmesi, belirli özelliklere sahip olan bölgelerde meydana gelen doğal afetlerden dolayı etkilenen insanlara yardım etmek için yapılır.
Afet Bölgesi İlan Edilmesi Ne Demektir?
Afet bölgesi ilan edilmesi, belirli bir bölgedeki doğal afetlerin yarattığı hasarın ciddiyetine bağlı olarak gerçekleştirilir. Bu işlemdeki amaç, bölgede bulunan insanlara yardım etmek ve en kısa sürede zararı en aza indirmektir. Bir yerin afet bölgesi olarak ilan edilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir.
Şartlar
- Hane sayısının 100’den az olan yerlerde konutların 1/10’nun, nüfusu 50.000’den az olan il ve ilçelerde en az 50 binanın, nüfusu 15.000’den fazla olan il ve ilçelerin mahalle teşkil eden kesimlerinde en az 10 binanın yıkılması veya onarımı mümkün olmayacak derecede ağır hasar görmesi
- Afet sebebiyle ölü veya ağır yaralıların bulunması
- Tarım ürünlerinden en az 1/3’nün zarar görmüş olması
- O yerdeki yol, su elektrik, kanalizasyon gibi kamu tesislerinin kullanılmayacak veya çalışamayacak derecede hasar görmüş olması
- Ulaşım imkanlarının çok sınırlı olması gibi şartlar aranmaktadır.
Afet Bölgesi İlan Edilince Ne Oluyor?
Afet bölgesi ilan edilmenin birçok avantajı vardır. İlanın ardından bölgede yaşayan kişilerin, hasarları ile karşı karşıya kaldıkları süreçte destek almaları mümkündür. Afet bölgeleri olan yerlerin hakları aşağıdaki gibidir.
Afet bölgeleri ilan edildiğinde, bölgedeki insanlar aşağıdaki haklardan yararlanabilir:
- Bütün sağlık hizmetleri, o bölgedeki herkese ücretsiz verilir. Devlet hastanelerinin yanı sıra, askeri hastanelerde ve özel hastanelerde bulunan hastalara da ücretsiz bakılır.
- Bölgedeki ordu birlikleri, kendilerinden istenecek yardımları yapmakla zorunlu tutulur.
- Yapılardaki hasarı tespit etmek için, gerekirse bütün illerden teknik heyetler görevlendirilir. Bunun için ilgili bakanlıklar, hükümet tarafından bölgede görevlendirilir.
- Bölgedeki yurttaşlar, devletin ilgili birimleri tarafından bilgilendirilir ve bilinçlendirilir.
- Kamu personellerine düzenli bir şekilde yolluk, harcırah, avans ödenir.
- Bölgedeki her bir ailenin ve her bir bireyin psikolojik ve sosyolojik tedavisi için sosyal hizmet uzmanları ve psikologlar görevlendirilir.
- Tüm maddi kayıplar devlet tarafından ödenir. Binaların yıktırılması ya da boşaltılması gereken hallerde bu durum mal sahibine bildirilir. (Mal sahibinin bu karara üç gün içinde itiraz etme hakkı bulunabilir.)
- Bütün binalar ve yapılar için ayrı ayrı hasar tespit raporu düzenlenir. Hazırlanan hasar tespit raporlarına 30 günlük itiraz hakkı bulunur. Hasar görmüş binaların tamiri yapılıncaya kadar içine girilmesine izin verilmez. Evleri yıkılmış veya zarar görmüş yurttaşlara yeni ev tahsis edilir. Esnaflar için bütün bankalarda faizsiz kredi imkânı sağlanır.
- Bütün şirketlerin, esnafların veya kişilerin devlet birimlerine ve bankalara olan borçları silinir veya borç süresi uzatılır. Bir yıl içinde tamir ettirilmeyen binalar yıkılır. Afet bölgelerinde fen kurullarınca tehlikeli görülen yerler yapı ve ikamet için yasaklanır. İmar planının değiştirilmesi gereken yerlerde, planlar 5 ay içinde yaptırılır. İzin verilen geçici baraka inşaatının 1 yıl içinde yıkılması zorunlu olur. Afetzedelerin taşınmasını gerektirecek durumlarda, bütün giderler bakanlık tarafından karşılanır.
- Eğitimi aksayan öğrencilere ek sınav imkânı sağlanır ve merkezi sınavlarda (YGS-LYS, SBS, ALES gibi) öğrencilere ek puan verilir.
Afet bölgesi ilanını kim yapar sorusuna gelince, Türkiye’de doğal bir felaketten etkilenen bölgenin değerlendirilmesinde 7269 sayılı kanun etkilidir. Afetlerin sebep olduğu hasarlar ile nasıl başa çıkılacağını ve alınması gerekli olan tedbirleri bahsettiğimiz kanun düzenlemektedir. İlan edilmeden önce bölgedeki afetin büyüklüğü, ekonomik hasarlar, can ve mal kayıpları, insanlar üzerindeki etkisi gibi etkenler dikkate alınır. Sonrasında ise İmar ve İskân Bakanlığı’nın hazırladığı yönetmelik ile uyulması gereken kurallar belirlenir. Ayrıca afet kanununa da bakabilirsiniz.
Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı tarafından gelen teklif üzerine bölgenin durumu değerlendirilir, hasarlar incelenir. İnceleme sonucunda ise Bakanlar Kurulu, ilan edilip edilmeme konusundaki son kararı verir.
Sonuç olarak, afet bölgesi ilanı, bölgedeki insanların felaket sonrası destek alması için önemli bir adımdır. İlan sonrasında insanlar, bölgedeki haklarından yararlanabilir ve devlet desteği ile daha hızlı bir şekilde hayatlarını normale döndürebilirler. Ancak afet bölgesi ilanı, felaketlerin yaşanmaması için alınacak önlemlerin de önemli olduğunu hatırlatmalıyız.
Diğer genel haberler için tıklayınız….