İmzalanan çekin karşılıksız çıkması durumunda önce para cezası veriliyor. Bu para cezası ödenmezse kişi, hapis cezasına çarptırılıyor. Bu uygulamanın kaldırılması için TBMM’ye teklif sunuldu.
Teklifi Meclis Başkanı’na sunan Hamzaçebi vadeli çekin borçlanma aracına dönüştüğünü söyleyerek bu borç yüzünden kimsenin alıkonulamayacağını kaydetti. CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, karşılıksız çekte hapis cezasının kaldırılmasına yönelik Meclis’e teklif sunduklarını bildirdi.
Hiç kimse hapis cezasına çarptırılamaz
Aynı zamanda ekonomist olan Akif Hamzaçebi, karşılıksız çekin ekonominin temel bir unsuru olduğunun altını çizerek “Çek, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bir ödeme aracıdır. Kanuna göre, çekin üzerinde düzenlenme tarihi olarak ne yazıyor olursa olsun çek bankaya ibraz edildiğinde ödenir. Bu tartışmasız bir kuraldır ama ülkemiz uygulamasında vadeli çek dediğimiz bir müessese gelişmiştir.” dedi.
İmzaladığı çeki ödemeyen kişiye adli para cezası kesildiğini, bu para cezasının ödenmemesi hâlinde ise bu kişinin hapis cezasına çarptırıldığını aktaran Hamzaçebi, “Çekte yazılı rakam, alacak, borç her neyse bu özel hukuk ilişkisin den doğan bir alacak veya borçtur. Özel hukuk ilişkisinden doğan bir rakamın, tutarın ödenmesi için hapis cezası getirilmesi asla düşünülemez. Sözleşmeden doğan bir yükümlülüğün ihlal edilmesi, yerine getirilmemesi nedeniyle hiç kimse hapis cezasına mahkum edilemez. Bu bizim anayasamızın temel kuralıdır.” diye konuştu.
Üç yılın karşılıksız çek adedi
5941 sayılı yasaya bağlı olarak gelen hapis cezası 2016 yılında TBMM’de onaylandı.
Türkiye Bankalar Birliğinin açıkladığı 2017 yılından beri gerçekleştirilen karşılıksız çek adedi ve tutarı şu şekilde:
- 2017 yılında imzalanan 333 bin 703 adet karşılıksız çekin toplam tutarı 12,5 milyar lira,
- 2018 yılında imzalanan 332 bin 104 adet karşılıksız çekin toplam tutarı 16,7 milyar lira,
- 2019 yılında imzalanan 456 bin 968 adet karşılıksız çekin toplam tutarı ise 22,3 milyar lira olarak kayda geçti.