Deprem, hayatların, tüm canlıların, yapıların, şehirlerin, yolların, ağaçların yerinden oynamasıdır. Ülkemizin coğrafi konumu nedeniyle yüz yüze olduğumuz depremler engellenemese bile depremin yaratabileceği hasarlara karşı önlemler almak mümkündür. Peki Bina deprem dayanıklılık testi nasıl yapılır önlemler nelerdir? Aura Design Studio Kurucusu Mimar Filiz Cingi Yurdakul, bu önlemlerden belki de en önemlisinin mevcut yapılarda bina deprem dayanıklılık testi yaptırmak olduğunu belirtmiştir. Böylece olası bir felakete karşı korunmuş olduğunu vurgulamaktadır. Ancak, bina dayanıklılık testinden önce yapılması gereken bazı gözlemler de vardır.
İlk olarak yapının yeri ve zemininin araştırılması gerekmektedir. Yapının ruhsatının alındığı belediyede yapının onaylı zemin etüd raporunun bulunduğunu ve bu raporda yapının zemin değerlerinin yer aldığını belirten Mimar Filiz Cingi Yurdakul, yapının vadi tabanında, akarsu yakınında, bataklık bölgesinde, fay hattı üzerinde bulunması veya deprem sırasında sıvılaşma riski olan zeminde yer almasının yapıyı deprem dayanıklılık testine sokmak için yeterli birer sebep olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Yapınız bu tür bölgelerde yer almıyor olsa bile eğer yapı daha önce bir deprem geçirdiyse yani yorgun bir yapıysa yine de mutlaka profesyonel destek alınmalıdır.”
Mimar Filiz Cingi Yurdakul’a göre bir yapı deprem geçirmediyse takip edilecek çeşitli adımlar bulunuyor. Bunlardan en önemlisi ise onaylı ruhsat projesine uygunluk: “Yapılar, onaylanan mimari ve statik proje doğrultusunda inşa edilmeli ve sonrasında da bu projeye sadık kalınmalı. Yapıya sonradan kaçak kat eklenmesi, asansör yapılması, tadilat sırasında kolonların tahribatı gibi projede yer almayan uygulamaların hayata geçirilmesi yapı sağlamlığı ve bütünlüğüne geri dönülemez olarak zarar veriyor. “ Eğer yapıda tahribat var ise profesyonel destek almak bir zorunluluk olarak ortaya çıkıyor.
Kullanıcıların bodrum katlardaki kirişlerde ve kolonlarda derin çatlaklar ya da bu taşıyıcılar içindeki demir aksamlardan açığa çıkan ve paslanan donatılar olup olmadığının, bodrum kattaki taşıyıcı duvarlardaki olası nem ve su varlığının tespiti, tesisat boruları geçirilirken kirişlerin zarar görüp görmediğinin kolaylıkla tespit edilebileceğini dile getiren mimar, taşıyıcı duvarların su izolasyonu bozulması veya yetersizliği sebebiyle suya maruz kalması halinde duvar içindeki donatıların da paslanabileceğine önemle dikkat çekiyor.
Bina deprem dayanıklılık testi nasıl yapılır?
Bina deprem dayanıklılık testi, ülkemizde lisans verilen kuruluşlar ve belediyeler tarafından yapılıyor. Binanın taşıyıcı sistemi ve genel durumu, zemin analizi, yapının fay hatlarına olan yakınlığı gibi birçok detaylı inceleme yapılıyor. Bitişik nizam veya kendi içinde kot farklılığı olan yapılarda kısa kolon etkisinin kontrol edilmesi gerektiği ve böyle noktalar varsa mutlaka güçlendirme yapılması gerektiği de vurgulanıyor.
Bina deprem dayanıklılık testi sırasında, tahribatsız testler ve tahribatlı testler uygulanıyor. Tahribatsız testler, binanın yüzeyinde veya içinde yapılan ölçümlerle gerçekleştiriliyor. Radyografik testler, ultrasonik testler, manyetik parçacık testleri, hava kirliliği ölçümleri gibi yöntemlerle yapının hasar durumu tespit ediliyor. Tahribatlı testlerde ise binanın çeşitli noktalarından alınan örnekler laboratuvar ortamında analiz ediliyor. Karot testleri, beton numune alma testleri, donatı çekme testleri gibi yöntemlerle yapı sağlamlığı kontrol ediliyor.
Mimar Filiz Cingi Yurdakul, deprem yıkımları gerçekleşmiş bölgelerde ise, kentler yeniden planlanırken multi disipliner bir yaklaşım ile şehirlerin gelişim, tarım ve ekonomi politikaları birlikte değerlendirilerek, göçlerin de engellenmesini sağlayacak ekonomik modeller, yatırımlar, sosyal donatılar eklenmesi gerektiğini belirtiyor.
Tüm deprem bölgelerindeki kalıcı barınma çözümlerinde çok sesli ve şehir ruhuna sadık kalınarak kent hafızasının korunması, tarihi eserlerin restorasyonlarının aslına uygun olarak acele edilmeksizin yeniden inşası konularının önem kazandığını belirtiyor.
Sonuç olarak, bina deprem dayanıklılık testi yapılması, deprem gibi doğal afetlerde yaşam kayıplarının ve maddi hasarların en aza indirilmesi açısından oldukça önemlidir. Yapının riskli bölgelerde yer almaması ve onaylı projelere uygun olarak inşa edilmesi, yapılan tadilatlarda da projeye sadık kalınması gibi önlemler de yapı sağlamlığı açısından önemlidir. Yapı deprem dayanıklılık testi yaptırmak için mutlaka lisanslı kuruluşlardan yardım alınmalı ve testlerin doğru bir şekilde yapılması sağlanmalıdır.
Diğer emlak haberleri için tıklayınız…