PwC ve Urban Land Institute (ULI) ’ın gayrimenkul piyasasının bütün yönleriyle inceleyen araştırması Gayrimenkulde Gelişen Trendler® Avrupa 2022 raporunun neticeleri paylaşılmıştır. Paylaşım, İstanbul’da sektör temsilcilerinin bir araya geldiği webcast yayınında gerçekleştirilmiştir.
PwC ve Urban Land Institute (ULI)’ın Gayrimenkulde Gelişen Trendler Avrupa 2022 raporu yayımlandı
Bu yıl 19.su yayınlanan rapora göre Avrupa ekonomileri pandeminin etkilerini üzerlerinden atmaya başladı. Ayrıca gayrimenkul sektörü liderleri de COVID-19’un sektörlerinde yol açtığı veya hızlandırdığı köklü değişikliklere alışmaya çalışmaktadır. Bununla beraber, sektör liderlerinin sektöre güven düzeylerinde çok net bir yükseliş olduğu görülmektedir.
Avrupa genelinde araştırmaya katılan 844 sektör temsilcisi sektörün en kötü dönemini başarıyla atlattığını düşünmektedir. Aynı zamanda araştırma bulgularında 2014’ten bu yana sektöre duyulan güvenin en yüksek seviyeye ulaştığı görülmektedir. Geçen yılki araştırma sonuçlarına nazaran olumlu görünüme dair görüşler ikiye katlanmıştır. Pandemi sırasında ise sektör dirençli kaldığı için yakın vadede de iyimserlik hissedilmektedir. Araştırmaya katılanların neredeyse yüzde 50’si 2022’de sektöre güvenin, kârlılığın ve çalışan sayısının artacağını düşünmektedir.
Kısa vadede geniş çerçevedeki belirsizliklerse başta siber güvenlik olmak üzere enflasyon ve faiz oranlarıyla ilişkilendirilmektedir. 2022’de gayrimenkul sektörünü etkileyecek en önemli konular inşaat maliyetleri ve özkaynağa erişim, uygun arazi ve varlıklar, sürdürülebilirlik ve karbonsuzlaştırma yaptırımlarıdır. Bu faktörlerin, gayrimenkul sektörünün tam da uzun zamandır ertelenmiş yeni projelerini yeniden gündeme almak, yeni kullanıma uyarlama girişimlerini ilerletmek istediği bir zamanda, maliyetleri ve zaman planlamalarını etkileyebileceği de düşünülmektedir.
Rapora göre yatırım ve geliştirme potansiyeli bakımından Avrupa kentleri sıralaması
Bu yılki raporda, kent sıralamalarında en üst sırada Londra yer almaktadır. Londra, pazarının derinliği ve konumundan ötürü her zaman avantajlı görülmektedir. Ayrıca bu yıl sektör liderleri kentin diğer rakiplerine göre daha uygun değer sunduğunu düşünmektedir. Londra ofisleriyle Avrupa’daki muadilleri arasında yüzde 1 gibi bir getiri farkı bulunmaktadır. Berlin bu yıl ikinci sıraya gerilerken, Paris ise üçüncü sırada yer aldı.
İstanbul, Türkiye’den temsil edilen tek kent oldu. Ayrıca 31 Avrupa kentinin yer aldığı listede bu yıl da 30. sırada yer almaktadır.
Gayrimenkulde Gelişen Trendler® Avrupa 2022 listesinin ilk 10 şehri
1 Londra
2 Berlin
3 Paris
4 Frankfurt
5 Münih
6 Madrid
7 Amsterdam
8 Hamburg
9 Barselona
10 Brüksel
Gayrimenkulde Gelişen Trendler® Avrupa 2022 rapor neticelerinim ele alındığı webcast yayınında PwC Türkiye Gayrimenkul Sektörü Lideri Ersun Bayraktaroğlu konuştu
Raporu şöyle değerlendirdi: “Bu yılki rapor özellikle pandemi döneminde yayınladığımız geçen yılki rapordan sonra iyimserliğin sektöre döndüğünü işaret etmesi açısından önemli ancak rapor kapsamındaki görüşlerini anket ve mülakatlarla ileten Avrupalı gayrimenkulcüler, özellikle global enerji fiyatlarındaki artışların yaratacağı ve Avrupa’nın çok da alışık olmadığı olası yüzde 3 ila 5 arasındaki enflasyonun özellikle inşaat maliyetlerinde meydana getireceği artıştan endişeliler. Avrupa genelinde düşen faizlerin gayrimenkule ilgiyi artıracağını düşünseler de önümüzdeki dönemde sektörde mutlaka bir yeniden yapılanma ihtiyacı sebebiyle gerçekleşecek zorunlu satışlar, konsolidasyon ve yeni kullanıma uyarlama konularının sektörde çok önemli değişiklikler yaratacağını da akıllarından çıkarmıyorlar.
Sonuçta, sektör oyuncuları çok iyi biliyor ki, yukarıdaki konular ve ESG (Çevresel, Sosyal ve (Kurumsal) Yönetişim) kriterlerinin de zorlaması ile gayrimenkul sektörü şirketlerinde oyunun kuralları yeniden yazılıyor ve şirket iş yapış tarzları ve daha da önemlisi yapılanmaları da bu yeni dünyaya uygun şekilde değişmek zorunda. Türkiye özelinde rapor sonuçlarını değerlendirdiğimizde birebir olmasa da bu gerçekler ülkemiz için de geçerli. Ancak global pazarda ülkemiz gayrimenkul sektörünün görünen en önemli sorunu pazarın şeffaf, derin, likit olmaması. Derinlik ve likiditenin önemi kendini Londra örneğinde çok iyi göstermektedir. Ayrıca Brexitle son 3-5 yıldır, pandemi sebebiyle de son iki yıldır herkes Londraya olumsuz yaklaşıyor. Ancak Londra şeffaf, derin, likit pazar özellikleriyle bu yıl 31 kentin zirvesinde.”
ULI Türkiye Başkanı Zafer Baysal şunları söyledi:
“Pandemi sonrası ticari gayrimenkullerin son kullanıcı ve ziyaretçilerinin/müşterilerinin herkesten önce bize gelmesini sağlayacak cazip kılacak en önemli faktör gayrimenkullerin kaliteli ve diğerlerinden üstün bir performans ile rakiplerinden ayırt edilecek kadar farklı bir şekilde yönetiminde saklıdır. COVID-19 sektördeki bazı zayıflıkları da turnusol kağıdı gibi gün ışığına çıkardı. Aslında çok temel bir konu ve gayrimenkulün sürdürülebilirliğinin temeli olduğu halde gayrimenkul işindeki pek çok yatırımcı hala işin operasyon ve mülk yönetimi tarafına odaklanmıyor sadece varlık yönetimine odaklanmaktadır.
Örneğin global bir e-ticaret şirketine lojistik hizmet veren global bir lojistik şirketi, lojistik kampüslerinde söz konusu global e-ticaret şirketi ve diğer müşterilerinin e-ticaretteki kuantum sıçraması sonrası siparişlerine yetişebilmek için müşterilerinin olduğu yerlerde arsalar alıp yeni nesil lojistik merkezler inşa ederek, otomasyon ve nesnelerin interneti ile birbirleriyle haberleşen kolaboratif robotlar alarak, ürün tedarikçiden bir uçta depoya giriş yaparken yapay zeka ile otonom çalışan robotlar sayesinde ürünler deponun diğer ucunda bekleyen e-ticaret müşterisinin siparişlerinin yüklendiği kamyona depoyu teğet geçerek, ürün rafa dahi konmadan yüklenerek, lojistik tesisin sevkiyat verimliliği artırılmış olmaktadır. Bu örnek mimari ve teknolojik olarak altyapısı bu otonom robot devrimine uygun yeni nesil depoların eski nesil lojistik depoların yerini nasıl aldığını gösteren birçok çarpıcı bir örnek teşkil etmektedir.”
Diğer emlak haberleri için tıklayınız…