Kiracılar, kira bedelleri karşısında zayıflık yaşadığınız takdirde iş yerine kilit asmak durumunda kalmayacaksınız. İş faaliyetlerinde duraksama yaşayan ve kira bedellerini fazladan ödeyen kiracılara bir diğer müjde de Tüketici Başvuru Merkezi’nden geldi. Buna göre, pandemi ilan edilen hastalığa karşı, Türkiye’de hastalıkla mücadele kapsamında faaliyetlerinizde duraksama yaşadıysanız ve buna karşın kira bedelini fazladan ödemek durumda kaldıysanız hemen kepenkleri indirmek zorunda değilsiniz!
Kiracılar iş yerlerini terk etmeyin
Yeni tip koronavirüs (covid-19) salgın hastalığı karşısında Türkiye tedbirlerini arttırmış ancak artan tedbirlerde pek çok iş yerinde duraksama yaşanmıştı. Salgın hastalığın sektörler arası ekonomik sıkıntıyı gün yüzüne çıkarmasıyla birlikte belediyeler kiracılarından kira almamayı sürdürüyor. Ancak her iş yeri sahibi olan bu kadar şanslı değil. Faaliyetlerinin duraksaması karşısında mal sahibi tarafından herhangi bir anlayış yaşamamış, aksine dükkanları biran evvel terk etmesi istenmiştir. Bu nedenle kara kara düşünen vatandaşın imdadına Tüketici Başvuru Merkezi koştu. TBM Hukuk Komisyonu Üyesi Avukat Yunus Gün, konuya ilişkin değerli açıklamalarda bulunarak, kiracıların kafa karışıklığını ortadan kaldırdı.
Yunus Gün, geçtiğimiz aylar içerisinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilen yeni tip koronavirüs (covid-19) hastalığı karşısında; Türkiye’de alınan önlemler gereği iş faaliyetlerinde duraksama yaşayan iş yeri sahiplerini uyardı. Gün, yaptığı açıklamalar karşısında iş yerleri kapatılan kiracıların kira ödeme yükümlülüğünden sıyrılabileceğini belirtti.
Açıklamanın detayında ise kamu otoritesi tarafından faaliyetlerine yasak getirilen, berber, lokanta, kafeterya, hamam, düğün salonu, güzellik merkezi, terzi ve benzeri iş yeri sahipleri adına faaliyet gösterdikleri alanda kiracı konumunda ise ‘mücbir sebep’ kapsamında kira ödeme zorunluluğunu ortadan kaldırabilir. Ancak ‘mücbir sebep’ uygulamasına gitmeden evvel ilk olarak mal sahibine ihbarda bulunulması ve ödeme yapılabiliyorsa şerh düşülmesi gerekiyor.
Yunus Gün: “Önce ihbarda bulunun”
Kiracılar konumu gereği ilk başta mal sahibine yazılı ihbarda bulunması gerekiyor. ‘Mücbir Sebep’ kapsamında yer alan açıklama gereğince; sorumlu veya borçlunun faaliyet ve işletmesi dışında meydana gelen, genel bir davranış normunun veya borcun ihlâline mutlak ve kaçınamadığı şekilde yol açan, öngörülmesinin ve karşı konulmasının mümkün olmadığı olağanüstü hallerde uygulanıyor.
Geriye dönük 21 Mart 2020 tarihinden itibaren İçişleri Bakanlığı Genelgesi kapsamında bazı işletmelerin faaliyetlerinde durdurulma kararı alınmış veya bazı iş yerlerinde kısıtlı kullanım imkânı sağlanmıştır.
Ayrıca, “Türk Borçlar Kanunu’nun 138.maddesi gereğince ‘Sözleşmenin yapıldığı sırada tarafların öngöremediği ve öngörmesi beklenilmeyen olağanüstü haller durumunda, borçludan kaynaklı olmayan bir sebeple ortaya çıkan ve sözleşmenin yapıldığı esnada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı gelecek şekilde borçlu aleyhine değiştirmektedir. Borçlu ise borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesi durumuyla karşı karşıya gelmiş ise doğan haklarını saklı tutarak ifa ederse borçlu, hâkimden sözleşmenin yaşanan durumlar karşısında uyarlanmasını isteyebilir, mümkün olmadığı takdirde ise sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir.’
Avukat Gün tarafından burada kiracıların dikkat edeceği en önemli nokta; borçlunun, borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olması gerekliliği olarak belirtildi.
21 Mart 2020 tarihinden sonra faaliyetlerinde duraksama yaşayan iş sahipleri; kira ödemelerini yaparken veya ödeme dekontlarına imza atarken dekontların açıklama kısmına ‘Uyarlama ve yasal haklarım saklıdır’ şeklinde açıklama yapabilir; aynı zamanda ‘İhtirazi kayıt ile haklarım saklı olarak ödeme yapıyorum’ şeklinde de bir not kullanabilir. İlerleyen süreçlerde yaşanan iyileşmeler karşısında, mal sahibi ile anlaşma sağlanamadığı takdirde, ödenmiş bedellerin güncel duruma uyarlanması veya paranın tamamının iadesi ile fazladan ödenen kısmın iadesi için dava açma hakkına sahip olabilirsiniz. Fakat tüm bunları yapmadan önce kiranın kısmen veya tamamen ödenmeyeceği önceden bildirilmeli, ödeme yapılıyor ise ödeme esnasında ihtirazi kayıt ve şerh düşülmesi gerekmektedir.
‘Mücbir Sebep’ kapsamında kiracıların seçeneklerini öğrenmek için tıklayınız.