Konut kirası konusu ülkemizde son yıllarda önemli bir gündem maddesi haline gelmiştir. Özellikle büyük şehirlerdeki yüksek konut kiraları ve hızlı artışlar, vatandaşlar ve konut sahipleri arasında ciddi tartışmalara sebep olmuştur. Seçimler sonrasında ise bu konuya yönelik çözümler arayışı hız kazanmıştır. Milliyet’ten Duygu Erdoğan’ın haberi doğrultusunda konut kirası konusundaki gelişmeler ve olası çözüm önerileri ele alınacaktır.
Konut kirası yükselişleri ve seçimler
Son iki yılda konuta yatırım yapanların yüksek kar beklentisi, azalan konut stoku ve yüksek enflasyon gibi faktörler, yıllık konut kira zamlarının oldukça yükselmesine neden olmuştur. Büyük şehirler başta olmak üzere Türkiye genelinde kiralık konutlardaki artışlar 3 katından 10 katına kadar çıkmıştır. Konut kira zam oranlarına yüzde 25 sınırı getirilmiştir. Ancak bu uygulamanın pek çok ev sahibi tarafından tercih edilmediği ve kiracı ve ev sahibi arasındaki davaların yargıya da yük olduğu görülmüştür.
Seçimlerin ardından konut kira ve zam oranları konusunda yapılacak çalışmalara odaklanılmıştır. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, fahiş fiyat artışlarına dikkat çekerek Adalet Bakanlığı’nın sert tedbirler alması gerektiğini belirtmiştir. Konut kiralama konusundaki çözüm önerileri, Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan ve Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Hakan Akçam tarafından değerlendirilmekte ve vatandaşların bu olası tedbirlere yönelik talepleri dikkate alınmaktadır.
Çözüm önerileri ve tartışmalar
1. Yüzde 25 Zam Sınırının Uzatılması
Önceki yıllarda TEFE/TÜFE 12 aylık ortalamasına göre yapılan kira zamları, enflasyonun yüksek olduğu dönemde resmi olarak yüzde 25 ile sınırlanmıştır. Ancak bu sınırlamanın uygulanması konusunda bazı sorunlar yaşanmaktadır. Ev sahipleri genellikle bu oranı kabul etmeyerek kiracılara baskı yapmaktadır. Ayrıca, bir yıl daha uzatılması durumunda ev sahiplerinin hak kaybı yaşayabileceği değerlendirilmektedir.
2. Memura Kira Yardımı
Büyükşehirlerdeki memurlara kira desteği yapılması konusu da tartışılan konular arasındadır. Ancak kiralık konut stokunun sınırlı olduğu bir ortamda, memurlara yapılacak kira yardımının ev sahipleri tarafından fırsatçılık olarak kullanılabileceği endişesi bulunmaktadır. Bu nedenle fiyatların yakından takip edilmesi önem taşımaktadır. Aynı şekilde büyükşehirlerde yaşayan asgari ücretliler için de benzer bir uygulamanın gündeme alınması beklenmektedir.
3. Sosyal Konut Dopingi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, toplu konut çalışmalarının yoğunlaştığını ve özel sektörün bu konuda desteklendiğini ifade etmiştir. Özellikle dar gelirliler için yapılan projelerin artırılması ve piyasaya hızlı bir şekilde sunulması, sosyal konut çalışmalarıyla konut sorununu çözebilecek en önemli adımlardan biri olarak görülmektedir.
4. Kiralama Odaklı Üretim
Devletin, sadece kiralamak amacıyla konut üretimini de gündeme alması önerilmektedir. Merkezi yönetim, yerel yönetimler ve özel sektörün işbirliğiyle oluşturulacak kiralık konutlar, piyasayı dengede tutacak önemli bir faktör olabilir. Bu konutların rant amacı güdülmeden ve uzun dönemli olarak planlanması gerekmektedir.
5. 2 Evden Fazlasına Yüksek Vergi
Uzmanlar, 2 veya daha fazla konutu olan kişilere uygulanan vergilerin artırılmasını ve konutların yatırım aracı olarak kullanılması yerine barınma ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak öncelikli hedefin sürdürülmesini talep etmektedir.
6. İlçelere Göre Rayiç Bedel Belirlenmesi
Özellikle büyükşehirlerde kira fiyatlarının hızla yükseldiği durumlarda, ilçelere göre konut kira fiyatlarının belirlenmesi ve buna göre sınırlamalar getirilmesi önerilmektedir. Bu çerçevede, zam oranlarının alt ve üst sınırlarının belirlenerek uygulanması önerilmektedir. Bu düzenlemenin denetimi zor olsa da, düzenlemeyi önerenlerin çoğunluğu bu yöntemin etkili olabileceğini düşünmektedir.
7. E-Devlet Üzerinden Sözleşme
2024 yılında ev sahipleri ile kiracılar arasındaki konut kontratlarının e-Devlet sistemi üzerinden yapılması hedeflenmektedir. Bu uygulama, yetki belgesi olan emlakçılar tarafından sorumlulukla yürütülecek ve şeffaf ve sağlıklı bir veri akışını sağlayacaktır.
8. Cezai Yaptırımların Artırılması
Konut kiralarında haksız ve fahiş artışlar yapanlara, resmi zam oranı dışında zam talep edenlere yönelik cezai yaptırımların artırılması konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Para cezaları, adli para cezaları ve hapis gibi uygulamaların üzerinde durulmaktadır.
9. Önce Arabulucu
Ev sahipleri ile kiracılar arasında artan anlaşmazlıklar nedeniyle açılan davalar, yargının üzerinde büyük bir yük oluşturmaktadır. Bu sorunu çözmek için uygulamaya konulan arabuluculuk sistemi, 1 Eylül itibarıyla devreye girmiştir. Bu sistem sayesinde ev sahipleri ve kiracılar, önce arabulucuya başvurmak zorunda kalmaktadır. Arabuluculuk sonucunda çözüm sağlanırsa, dava yoluna gidilmemektedir. Bu uygulamanın mahkemelerin yükünü yüzde 30 ila 50 oranında azaltması beklenmektedir.
10. Ticari Gayrimenkul Kiraları
Bugüne kadar ticari gayrimenkul kiraları için herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Dükkan, mağaza ve işletme sahipleri, yüksek oranlarda artan kiralarla karşı karşıya kalmaktadır. Ticari işletmeler de kira konusunda kendilerine yönelik düzenlemeler yapılmasını talep etmektedir.
Konut kirası konusu, seçimler sonrasında da gündemde kalmış ve çözüm önerileri tartışılmıştır. Yüksek konut kiraları ve fahiş artışlar, vatandaşların yaşam standartlarını olumsuz etkilemektedir. Yapılması düşünülen düzenlemeler ve uygulanacak tedbirler, konut kiralarının daha adil ve sürdürülebilir bir seviyede kalmasını sağlamayı hedeflemektedir.
Diğer emlak haberleri için tıklayınız…