Kira fiyatlarındaki hızlı artış, ev sahipleri ile kiracılar arasında çatışmaların artmasına neden oluyor. Arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulmaya çalışılan uyuşmazlıklar için dava açmadan önce arabuluculuğa başvurma zorunluluğu 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. Son zamanlarda artan kira uyuşmazlıkları nedeniyle dava sayısında patlama yaşanıyor. Bu konuda açıklamalarda bulunan Avukat Mustafa Nazif Yıldız, arabuluculuğun tarafların bizzat katılımıyla yürütülen bir süreç olduğunu belirtiyor. Taraflar arabulucuda anlaşamadıkları durumlarda düzenlenen tutanakla mahkemeye başvurabilecekler. Bu makalede, kira uyuşmazlık davalarındaki son gelişmeler ve kiracılar için hakları hakkında detaylı bilgi vereceğiz.
Kira Uyuşmazlık Davalarında Patlama
Ülkedeki enflasyonist ekonomik ortam ve son zamanlarda yaşanan depremler nedeniyle kiraların hızlı bir şekilde artması, mülk sahipleri ile kiracılar arasında uyuşmazlıkların artmasına neden oldu. Son zamanlarda kira uyuşmazlıklarının sayısında ciddi bir artış yaşandı ve yargının iş yükünde de muazzam bir artış görüldü. Bu durum, bazen ceza davalarına bile konu olabilecek olayları doğuruyor.
Arabuluculuk Davalarına Katılmak Zorunlu
1 Eylül 2023 tarihinden itibaren, kira uyuşmazlıklarında arabuluculuğa başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Taraflar arabulucuya gittikten sonra anlaşamazlarsa, arabuluculuk tutanağı ile mahkemeye başvurabilecekler. Arabuluculuk süreci, tarafların bizzat katılımıyla yürütülen bir süreçtir. Bu nedenle, arabulucu tarafından yapılan ön görüşme sonrası belirlenecek toplantı gününde uyuşmazlığın taraflarının veya vekillerinin katılımı gerekmektedir.
Kiracının Tahliye Edilmesi Mümkün Değil
Mülk sahipleri, kiracıların taşınmazlarından çıkarılması için belirli koşulların gerçekleşmesini beklemek zorundadır. Ev sahipleri, kira sözleşmesinde belirtilen yükümlülüklere uymayan kiracılarını tahliye edebilirler. Ancak, belirli özel koşullar dışında kiracının tahliye edilmesi mümkün değildir. Mülk sahipleri, gerçek ve samimi bir ihtiyaca dayanıyor olması şartıyla kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için kullanma zorunluluğu varsa kiracının tahliyesini isteyebilirler. Ayrıca, kiracının kira ödemelerini yılda en az 2 kez yapmaması, ev sahibinin tadilat yapmak istemesi, ev sahibinin değişmesi gibi haklı sebepleri olduğu durumda da kiracı tahliye edilebilir.
Ev Sahibi İstediği Gibi Kira Artışı Yapamaz
Mesken amaçlı kullanılan kiralık yerlerde kira sözleşmelerinde 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yapılacak artışlar için tavan olarak %25 oranı belirlenmiştir. İşyerleri için ise 12 aylık TÜFE ortalaması, kira artışlarında yasal sınırı teşkil etmektedir. Ancak, mülk sahiplerinin beklentileri çoğu zaman bu oranın üstünde kalabilmektedir. Böyle bir durumda, yasal artış yapması ve ödemelerini geciktirmeden gerçekleştirmesi halinde kiracının bu sebebe dayanarak tahliyesi söz konusu olamaz. Taraflarca kararlaştırılan kira bedeli her yıl sözleşmede belirlenen artış oranı kadar artmaktadır. Bu oran her halükarda bir önceki yıl belirlenen TÜFE oranına göre hesaplanır. Ancak, 11 Haziran 2023 tarihiyle 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yenilenen kira sözleşmelerinde kiraya verenin %25 oranında artış yapabileceği kuralı geçerlidir.
Kiracıların Ev Sahibine Karşı Hakları
Mülk sahiplerinin 5.yılını dolduran kiracısına karşı istediği kira bedelini belirleme hakkı bulunmamaktadır. Mülk sahibi, kira sözleşmesinde belirlenmiş oran ile tavanı teşkil eden yasal sınırlara riayet etmek zorundadır. Ve mülk sahibinin sadece 10 uzama yılını dolduran kiracısının, genel hükümlere göre tahliyesini talep etme hakkı vardır. Bunun yanında mülk sahibi, kira bedelinin emsallere oranla düşük kaldığı gerekçesiyle kira bedelinde uyarlama davası açabilecektir.
Tügiad Üyesi Gayrimenkul Uzmanı Gülcan Altınay da ev sahiplerinin 5 yıl geçse dahi istediği kirayı belirleyemeyeceğine dikkat çekti. Altınay, “Ev sahipleri kira bedelinin tespiti için dava açma hakları vardır. Belirlenecek kira bedelinde yüzde 25 sınır ile bağlı kalmıyor. Bu noktada kira bedeli hâkim tarafından emsal bedellere göre tespit ediliyor.” diye konuştu.
Arabuluculuk Davalarına Katılmak Zorunlu Hale Geldi
Kira uyuşmazlıkları ile ilgili olarak, tarafların arabulucuya gitmesi zorunlu hale getirilmiştir. Buna göre, 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren kira uyuşmazlıkları için dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunlu hale gelecektir. Bu yeni düzenlemeye göre, taraflar arabulucu tarafından yönlendirilen bir görüşmede uyuşmazlıklarını çözmeye çalışacaklardır. Eğer taraflar arabulucuda anlaşamazlarsa, arabuluculuk tutanağı düzenlenecek ve taraflar mahkemeye başvurabileceklerdir.
Avukat Mustafa Nazif Yıldız, “Arabuluculuk; tarafların bizzat katılımıyla yürütülen bir süreçtir. Bu nedenle arabulucu tarafından yapılan ön görüşme sonrası belirlenecek toplantı gününde uyuşmazlığın taraflarının veya vekillerinin katılımı gerekiyor” ifadelerini kullanmıştır.
Diğer emlak haberleri için tıklayınız…