Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal araştırmalar merkezi Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), 2023 Mayıs ayına ilişkin Kiralık Konut Piyasası Görünümü araştırmasını yayımladı. Araştırmaya göre, ülke genelinde kiralık konutların ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı mayısta yüzde 101 olarak gerçekleşti. Nisan ayında yüzde 117 olan bu artış oranı mayıs ayında yüzde 101’e geriledi. Uzmanlar, fiyatların hala yüksek olmasından dolayı insanların kiralık konut bulma konusunda zorluk yaşadığını belirtiyor.
Mayıs Ayında Kiralık Konut Fiyatları
Mayıs ayında ülke genelindeki ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 113,2 TL’ye yükseldi. İstanbul’da yıllık kira artış oranı yüzde 109,4, Ankara’da yüzde 192,2 ve İzmir’de yüzde 150 olarak kaydedildi. İstanbul’da ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 140,2 TL, Ankara’da 93,7 TL ve İzmir’de ise 112,5 TL oldu.
Kiralık Konut Fiyatlarındaki Artış Hızı
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Koçak, kiralık konut fiyatlarının son dönemlerde artmaya devam ettiğini ancak artış hızının düştüğünü belirtiyor. Bu durum, fiyatların insanların alım gücünü düşürmesine rağmen enflasyonun varlığından dolayı yükselmeye devam ettiğini gösteriyor. Araştırmaya göre, kiralık konut ilanlarının ortalama süresinin arttığı da tespit edildi. Bu da kiralık konutların daha uzun süre kiraya verilemediğini gösteriyor. Talep yüksek olsa da kira ilanlarının süresi uzadığı için insanlar istedikleri konutları kiralamakta zorlanıyorlar.
Arz ve Talepteki Artış
Araştırmaya göre, kiralık konut ilan sayısı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 9 arttı. İstanbul’da bu artış oranı yüzde 5,2, Ankara’da yüzde 24,9 ve İzmir’de yüzde 10,5 olarak kaydedildi. Kiralık konut talep endeksi nisandan mayısa yüzde 14,6 arttı. Geçen yılın mayıs ayına kıyasla kiralık konut talebinin yüzde 3,8 daha yüksek olduğu belirtildi.
Türkiye’de Emlak Balonu
Türkiye’de emlak balonunun var olup olmadığı konusu kesin bir cevap gerektiriyor. Emlak balonunu tanımlamak için kullanılan kriterler farklılık gösterebiliyor. Kimi uzmanlar, konut fiyatlarının üç çeyrek boyunca yüzde 15 artması durumunda bir emlak balonundan bahsediyor. Bazı uzmanlar ise fiyatların gelir seviyesine göre çok yüksek olduğunu ve gerçek değerinden fazla olduğunu savunuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2022 yılında Türkiye’de konut fiyat endeksi yüzde 29,7 arttı. Bu artış oranı 2021 yılında yüzde 23,9, 2020 yılında ise yüzde 10,5 idi. Son üç yılda konut fiyatlarının ortalama yüzde 64 artması, enflasyonun çok üzerinde bir artış olduğunu gösteriyor.
Konut fiyatları ile gelir seviyesi arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılan bir gösterge de konut fiyat/gelir oranıdır. Bu oran ne kadar yüksekse, konut almanın zorlaştığını gösterir. Türkiye’de bu oranın 2022 yılı sonunda ortalama 12 olduğu tahmin ediliyor. Yani bir kişinin gelirinin tamamını konuta harcaması durumunda, bir konut alabilmesi için 12 yıl çalışması gerekiyor. Bu oran, OECD ülkelerindeki ortalama olan 6’ya kıyasla oldukça yüksek.
Tüm bu veriler göz önüne alındığında, Türkiye’de emlak balonunun var olduğu söylenebilir. Ancak bu balonun ne zaman patlayacağı veya patlayıp patlamayacağı konusunda kesin bir tahmin yapmak zor. Çünkü bir emlak balonunun patlaması için bir tetikleyici faktörün bulunması gerekmektedir ve şu anda bu faktör belirsizliğini korumaktadır.
Diğer emlak haberleri için tıklayınız…